با توجه به نقش قنات به عنوان عامل اولیه ایجاد سکونتگاه و شکل گیری اجتماعات در بخش های وسیعی از ایران که در نواحی بیابانی و حاشیه کویر واقع شدهاند، همچنین کم توجهی و متروک شدن قناتهای متعدد همراه با تغییر شیوه استحصال آب زیر زمینی، در این پژوهش با استفاده از تئوریها، نظریه ها و تحلیل نتایج حاصل از پژوهشهای مختلف به روش توصیفی- تحلیلی، ارتباط بین دانش بومی و توسعه پایدار، تاثیر قنات بر ابعاد اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی توسعه پایدار، ارتباط چاههای عمیق و ناپایداری، عوامل خشک شدن و تخریب و ناپایداری قناتها و ارائه راهکارهای احیای قنوات پرداخته شده است. نتایج نشان میدهد که آسیبها معمولا بر سازه قنات، کیفیت و کمیت آب وارد میشود و از عدم مرمت و بازسازی، عدم رعایت حریم قناتها و آلودگی ناشی از نشت فاضلاب و پساب به قنات، انسداد قنات در پروژههای عمرانی، افت آبخوان در اثر عدم تعادل در میزان برداشت و تغذیه آبخوان ناشی میشود. راهکارهای احیا در مرحله اول اصلاح سیاستهای حکمرانی بر آب و به خدمت گرفتن دانش و تکنولوژی مدرن در ارتقای کارآیی دانش بومی و روشهای سازگار با شرایط فرهنگی و جغرافیایی کشور و به دنبال آن عملیات عمرانی و ایزولاسیون جهت جلوگیری از انسداد، تلفات و آلودگی آب در مسیر کوره، نفوذ دادن سیلاب و تغذیه قنات و آبخوان، کنترل خروجی قنات، استفاده بهینه و سودآور از آب قنات، تهیه نقشه قناتها، حفاظتهای اداری و کیفری، برطرف کردن ضعفهای مدیریتی، آموزشی، فرهنگی و ترویجی میباشد که تحقق این موارد با تشکیل یک سازمان مستقل مردم نهاد و همکاری سازمانهای میراث فرهنگی و اوقاف، آب و کشاورزی و نهادهای فعال اجتماعی و فرهنگی، تحت حمایت استانداری قابل مطالبه، پیگیری و اجرا میباشد.
tabatabaei S M, khozeymehnezhad H. Investigating the Effect of Indigenous Knowledge of Qanat on the Dimensions of Sustainable Development. Journal of Rainwater Catchment Systems 2019; 7 (1) :31-44 URL: http://jircsa.ir/article-1-333-fa.html
طباطبائی سید مصطفی، خزیمه نژاد حسین. بررسی اثر دانش بومی قنات بر ابعاد توسعه پایدار . سامانههاي سطوح آبگير باران. 1398; 7 (1) :31-44
تکمیل و ارسال فرم تعارض منافع نویسنده گرامی ، پس از ارسال مقاله ، جهت دریافت فرم، لطفا بر روی کلمه فرم تعارض منافع کلیک نمایید و پس از تکمیل، در فایل های پیوست مقاله قرار دهید.