دانشیار، گروه مرتع و آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
چکیده: (1292 مشاهده)
فرآیند تغییر اقلیم یکی از اصلیترین چالشهایی است که در دهههای اخیر، زندگی انسانها را تحت تأثیر قرار داده است و به جهت تأثیر بر دما و بارش، نقش بسزایی در تغییر رواناب دارد. از اینرو درک آن بر ارزیابی منابع آب و تحولات راهبردی سازگار، اهمیت زیادی دارد. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیرات تغییر اقلیم بر رواناب با استفاده از چهارچوب بودیکو است. به این منظور چهار زیرحوزه آبخیز اولنگ اسدی، ارداک بند ساروج، زشک و سد کارده از حوزه آبخیز قرهقوم انتخاب شد. سپس با به کارگیری از دادههای دما و بارش ریزمقیاس شده پروژه CORDEX مدل GFDL-ESM2Mتحت دو سناریو انتشار (RCP4.5 و RCP8.5)، میزان تغییرات رواناب طی بازه زمانی (2100-2006) بررسی شد. نتایج ارزیابی مدل بودیکو-ژانگ به کمک آماره نش-ساتکلیف بین 87/0-72/0 بهدست آمد که نشانگر کیفیت مناسب برآورد رواناب است. همچنین، نتایج مدل GFDL-ESM2M حاکی از افزایش دما و کاهش بارندگی تحت هر دو سناریوی اقلیمی RCP4.5 و RCP8.5 بود. پیشبینیهای دما از GCM بیانگر آب و هوای گرمتر در آینده با روند صعودی و معنادار و کاهش قابل توجه بارش با روند نزولی و معنادار بود که هر دو عامل، نقش مهم و مثبتی در کاهش رواناب آینده دارند. نتایج حاصل از آزمون من-کندال نشان داد که رواناب در همه زیرحوزههای آبخیز مورد مطالعه تحت هر دو سناریوی RCP4.5 و RCP8.5 و طی دوره 2100-1989، روندی نزولی داشته است و بنابراین میتوان گفت افزایش دما و همچنین کاهش بارش در آینده میتواند موجب کاهش میزان رواناب شود.
