استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
چکیده: (386 مشاهده)
در دهه های اخیر، مشکلات ناشی از بروز خشکسالی ها از یک‌سو و سیلاب های مخرب از سوی دیگر، مدیران و دست اندرکاران مدیریت منابع آب کشور را بر آن داشته است که نسبت به اجرای طرح های پخش سیلاب و تغذیه مصنوعی اهتمام بیشتری داشته باشند. استفاده از سازه های بهره برداری آب به‌عنوان یکی از راهکارهای کاهش خسارت سیل همراه با بهینه سازی بهره برداری از سیلاب در احیای منابع طبیعی از دیرباز در نقاط مختلف جهان متداول بوده است. با توجه به این‌که می توان با طراحی و اجرای دقیق این اقدامات، احتمال بروز سیلاب و خسارات را به میزان قابل‌توجهی کاهش و سفرههایزیرزمینی را تغذیه نمود. در این پژوهش از تلفیق سامانه های اطلاعات مکانی و روش بهترین-بدترین (BWM) برای تعیین مناطق مناسب پخش سیلاب استفاده شد. 12 معیار تأثیرگذار بر اساس نظر کارشناسان در منطقه برای پخش سیلاب شناسایی شدند و وزن هر معیار با استفاده از روش بهترین و بدترینحساب شد، که معیار نفوذپذیری با 33/0 بیشترین تاثیر را در مکانیابی داشته است. لایههایاطلاعاتی در محیط GIS برای هر معیار آماده شد، در نهایت، با تلفیق لایه های اطلاعاتی کلمنطقه برحسب معیارهای وزن‌دهی شده پهنه‌بندی شد. محدودهها به پنج طبقهدر طیف کاملا ًنامناسب تا کاملاً مناسب تقسیم شد. نتایج نشان داد که بیشتر سطح محدوده در وضعیت کاملاً نامناسب با مساحت 298725 هکتار، نامناسب با مساحت 21000، وضعیت متوسط با مساحت 14300 هکتار و مناطق مناسب و کاملاً مناسب با مساحت 45811 هکتار است. هم‌چنین نفوذپذیری، شیب، و زمین‌شناسی به‌ترتیب با وزن‌های 5/0، 186/0 و 13/0 رتبه‌های اول تا سوم را کسب کرده‌اند.
