استاد، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران، j.behmanesh@urmia.ac.ir
چکیده: (717 مشاهده)
تالابها از مهمترین اکوسیستمهای طبیعی بهشمار میروند و نقشی حیاتی در تنظیم چرخه آب، پشتیبانی از تنوع زیستی و ارائه خدمات زیستمحیطی ایفا میکنند. این مناطق بهدلیل حساسیت زیاد به تغییرات اقلیمی و فعالیتهای انسانی، در دهههای اخیر با کاهش مساحت و تغییر در کیفیت آب مواجه شدهاند. در این مطالعه، تغییرات مساحت و کیفیت آب تالابهای دائمی و فصلی طی بازه زمانی 34 ساله بررسی شد. برای تهیه نقشههای کاربری اراضی، از تصاویر ماهوارهای Landsat 5, 7 و Sentinel-2 با تفکیک مکانی دقیق و نرمافزارهای ArcGIS Pro و ENVI استفاده شد. تحلیلها با روشهای پیشرفتهای مانند SVM و مدلهای مارکوف انجام گرفت. نتایج نشان داد که مساحت اراضی آبی و باغات از 77/348 کیلومترمربع در سال 1990 به 20/634 کیلومترمربع در سال 2024 افزایش یافته و پیشبینی میشود تا سال 2030 به 722.90 کیلومترمربع برسد. در مقابل، مراتع بهطور مداوم کاهش یافته و از 13/1498 کیلومترمربع در سال 1990 به 06/1037کیلومترمربع در سال 2024 رسیده است. همچنین تالابهای فصلی نوسانات بیشتری نسبت به تالابهای دائمی نشان میدهند. تالابهای یادگارلو و طالقان در سالهای خشک کاهش شدیدی داشتهاند، درحالیکه تالابهای دائمی مانند آققلعه و درگهسنگی پایداری بیشتری نشان دادهاند. این نتایج بر اهمیت مدیریت منابع آب و برنامهریزی مناسب برای حفاظت از تالابها، بهویژه در دورههای خشکسالی، تأکید دارند.
