فرزانه بهروش، محمد حسین محمودی قرائی، فرشته قاسم زاده، سیما عوض مقدم،
دوره ۲، شماره ۲ - ( ۶-۱۳۹۳ )
چکیده
بارندگی در مناطق شهری باعث شستشوی مواد انباشته شده روی سطوح غیر قابل نفوذ شده و رواناب آلوده‌ی حاصل، باعث تغییر کیفیت در آبهای سطحی و زیرزمینی میشود. در این مقاله به منظور ارزیابی کیفیت رواناب‌های ناشی از بارندگی در شهر مشهد یک نمونه آب باران و ۹ نمونه رواناب از مناطق مختلف شهر در ساعات پس از بارندگی در اوایل آذر ماه برداشت شد. پارامترهای pH و EC در محل نمونه‌برداری و غلظت یونهای اصلی Ca, Mg, Na, K, SO۴, Cl و HCO۳با استفاده از دستگاه جذب اتمی (AAS) در دانشگاه فردوسی مشهد اندازه‌گیری شد. تیپ هیدروشیمیایی غالب رواناب‌های مورد بررسی با توجه به نمودار پایپر از نوع سولفاته کلسیک W۸, W۶, W۵, W۴, W۳)) و بیکربناته کلسیک (W۹ ،W۷, W۲) است. تفاوت هیدروژئوشیمیایی میان آب باران و رواناب‌های سطح شهر میتواند ناشی از عواملی مانند لیتولوژی، خاک‌ها و غبارات شهری و ورود فاضلاب‌ها باشد. کیفیت رواناب‌ها بر اساس نمودار شولر از خوب تا نامناسب-کاملا نامطبوع برای آشامیدن و بر اساس نمودار ویلکوکس، همه نمونه‌ها از رده‌ی شوری کم تا خیلی شور برای کشاورزی تشخیص داده شد.
دکتر زهرا عبداللهی، دکتر قباد رستمی زاد، دکتر پرویز عبدی نژاد،
دوره ۱۲، شماره ۴ - ( ۱۰-۱۴۰۳ )
چکیده
رشد روز افزون جمعیت و ارتقاء مستمر سطح استانداردهای کیفی، برنامهریزی و سرمایهگذاری در جهت برخورداری از آبهای سالم را به عنوان یکی از اولویتهای اصلی کشور مطرح میسازد. همگام با تلاش در جهت استفاده بهینه از منابع آب، نیاز به بررسی عوامل کنترلکننده کیفیت منابع آب جهت ارائه برنامههای کارآمد مدیریتی بیش از گذشته احساس میشود. با توجه به موقعیت دشت زنجان و تمرکز واحدهای صنعتی، زراعی و مسکونی استان در این دشت، حفظ و بهبود کیفیت آبخوان دشت زنجان ضرورت دارد. لذا، هدف از مطالعه حاضر، بررسی وضعیت کیفی آبخوان دشت زنجان و تغییرات مکانی و زمانی آن و همچنین شناخت و آگاهی از عوامل اصلی کنترلکننده کیفیت آبخوان دشت مذکور بود. در این راستا، اطلاعات جمعآوری شده از ۴۷ چاه با پراکنش مناسب در کل دشت در طی ۱۸ سال (۱۳۸۲-۱۴۰۰) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد که یونهای سدیم و بیکربنات بهترتیب کانیون و آنیون غالب در آبخوان دشت زنجان بودند. بر اساس دیاگرام پایپر عمده آبخوان دشت زنجان در تیپ کلسیم بیکربناته قرار گرفت. تحلیل مؤلفههای اصلی نیز برای ۱۴ متغیر مورد بررسی انجام شد. نتایج حاکی از این بود که پارامترهای کیفی مورد بررسی در این مطالعه توسط دو عامل اصلی P۱ و P۲ با درصد واریانس ۸۵/۷۸ تبیین شدند. با توجه به نمرات عاملی چاههای مورد مطالعه، عمده چاهها در فصل خشک با عامل دوم و پارامترهای pH، SAR و SSP همبستگی قویتری نشان دادند که حاکی از افزایش غلظت شوری در آبهای زیرزمینی در ماههای کم باران بود. نتیجه این مطالعه میتواند مبنایی برای تحقیقات آینده و به طور متمرکز در شهرکهای صنعتی و مدیریت پایدار در راستای کاهش مشکلات زیستمحیطی در حوضه مورد مطالعه قرار گیرد.
