%0 Journal Article %A Salehian, Saeed %A Monshizadeh, Rahmatollah %T Analysis of changes in groundwater resources in relation with instability of water resource in Zayandeh-rud Basin %J Journal of Rainwater Catchment Systems %V 5 %N 4 %U http://jircsa.ir/article-1-301-fa.html %R %D 2018 %K Groundwater resources, Wells, Qanats, Springs, Zayandeh-Rud Basin, %X چکیده حوضه آبریز رودخانه زاینده­رود یکی از حساس‌ترین حوضه­های آبریز کشور به لحاظ سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است. در دو دهه اخیر حوضه زاینده‌رود دچار تنش آبی شده،‌ به طوری‌ که حدود سه پنجم طول رودخانه در قسمت‌های میانی و پایین‌دست با ناپایداری منابع آب مواجه شده و به طور موقتی در آمده است. با خشکی جریان آب رودخانه،‌ تخصیص آب به بخش کشاورزی با مشکل مواجه شده، به­ طوری ­که در 10 سال اخیر تنها 5 بار و آن هم فقط در چند ماه آب به طور کامل جریان داشته است. موقعیت بسته و خاصیت زایندگی حوضه زاینده­رود به گونه­ای است که میزان برداشت از آب زیرزمینی در وقوع یا تشدید ناپایداری آبی حوضه مؤثر می‌باشد. در این پژوهش منابع آب زیرزمینی (قنات، چاه) و چشمه­های موجود در حوضه زاینده­رود در دو دوره آمار برداری 1385 و 1390 و تغییرات آن­ها مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که پس از وقوع ناپایداری منابع آب، کشاورزان برای جبران کم ‌آبی و ادامه فعالیت خود، سعی در جبران کمبود آب از طریق حفر چاه و بهره‌برداری از آب زیرزمینی داشته‌اند. این امر در افزایش چاه‌ها از بخش‌های میانی حوضه تا انتهای رودخانه قابل مشاهده است، به طوری که طی 10 سال (90-1380) حدود 9000 حلقه چاه برای جبران کم ‌آبی در حوضه زاینده‌رود حفر شده و طی این زمان به طور میانگین 5 متر سطح ایستابی سفره‌های زیرزمینی کاهش یافته است. همچنین در این دوره قنوات حوضه زاینده‌رود با کاهش آبدهی و خشکی شدیدی روبرو شده و تعداد چشمه‌ها نیز به دلایل اقلیمی، کاهش داشته است. افزایش برداشت از سفره­های زیرزمینی موجب تشدید وضعیت ناپایدار آبی و خشکی حوضه گردیده است. %> http://jircsa.ir/article-1-301-fa.pdf %P 15-24 %& 15 %! %9 Research %L A-10-816-1 %+ Rural Geography and Planning, Shahid Beheshti University %G eng %@ 2423-5970 %[ 2018