چکیده

ایجاد و گسترش پوشش گیاهی، به ویژه درختان و درختچه‌ها، در کنار جاده‎ها، تلاشی برای هماهنگی عملیات سازه‌ای و محیط­زیست است. پوشش گیاهی نه تنها صدای رفت و آمد را کاهش می‎دهد، بلکه چشم‎اندازی زیبا از مسیر برای مسافران فراهم می‌کند. محدودیت اصلی این برنامه، به ویژه در مناطق خشک و نیمه­ خشک، تامین حداقل آب مورد نیاز گیاهان در دوره خشکی برای ادامه زندگی است. اگر چه در این مناطق سطح غیر قابل نفوذ آسفالته جاده‎ها حجم قابل توجهی رواناب تولید می‎کند، بهره­برداری از سیلاب آبراهه‎های متعدد که جاده‌‌ها را قطع‌ می‌کنند نیز فرصتی فراهم می‌سازد تا نه تنها زیان‌های سیل کاهش یافته و آمد و رفت مختل نشود، بلکه سبب سرسبزی کنار جاده ‌گردد. هدف از این مطالعه بررسی عملکرد درختان اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis Dehnh) کاشته شده در کنار جاده است. درختانی که در 2 اسفند سال 1364 به‌ وسیله دانش آموزان مدرسه ابتدایی رحیم‌آباد در کنار جاده نصیرآباد-رحیم‌آباد (دشت گر‎بایگان) کاشته شد و فقط با سیلاب آبیاری شدند. پس از انتخاب تصادفی 90 درخت، شاخص‌های کمی و کیفی آن‌ها به مدت 4 سال اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که افزون بر زنده‌مانی 100%، رویش قطری و طولی درختانی که با سیل آبیاری شده‌اند نسبت به آن‌هایی که سیل دریافت نکرده‌اند در این منطقه بیابانی، قابل توجه است. بنابراین، افزون بر حفظ راه در برابر سیل، با تامین نیاز آبی درختان، چشم‌اندازی زیبا خلق شده است. سامانه‌ی گرد‌آوری آب باران، راه‌کاری پایدار و سازگار با محیط­زیست برای ایجاد و گسترش پوشش گیاهی در کنار راه‌ها است.