بررسی وضعیت رطوبتی جو در مدیریت آبیاری و تعیین برنامههای بلند مدت مدیریت منابع آب حائز اهمیت است. در این مطالعه دادههای پارامترهای اقلیمی بارش، دمای کمینه، بیشینه و متوسط دما به منظور تعیین شاخص رطوبتی، باران موثر، تبخیر– تعرق بالقوه و نیاز رطوبتی گیاه در سطح 12 ایستگاه هواشناسی واقع در شمال شرق ایران بررسی شد. در مطالعه حاضر با روش اسنادی– آماری، برای سنجش تبخیر– تعرق پتانسیل از روش تجربی پاپاداکیس و برای تعیین باران موثر از روش USDA در محیط نرم افزار CropWat/8 استفاده شد. بر اساس نسبت بین باران موثر، تبخیر– تعرق بالقوه و بارش ماهانه نیاز رطوبتی مشخص گردید. نتایج پردازشها در سطح ایستگاههای مورد مطالعه بر اساس روش درونیابی IDW در محیط نرم افزار ArcGIS10/2 به صورت توزیع فضایی در سطح منطقه شمال شرق مشخص گردید.نتایج نشان داد که در منطقه مورد مطالعه، استان خراسان شمالی و استان خراسان جنوبی به ترتیب از شرایط رطوبتی بالا و پایینبرخوردار میباشند. بیشترین میزان باران موثر در ماههای مارس و آوریل رخ میدهد. توزیع مکانی باران موثر از شمال به جنوب منطقه کاهش مییابد. میزان تبخیر– تعرق پتانسیل بالقوه از شمال به جنوب منطقه مورد مطالعه افزایش مییابد. منطقه شمال شرقاز شرایط رطوبتی مناسبی برخوردار نبوده و به استثنای مناطق سردسیر خراسان شمالی، دیگر مناطق به شدت با کمبود رطوبت مواجه بوده و تنش رطوبتی برای بیشتر محصولات در ایام گرم سال به وجود می‌آید. پردازش شاخص رطوبتی نشان داد که از شمال به جنوب منطقه مورد مطالعه مقدار شاخص رطوبتی به شدت کاهش مییابد. منطقه از تبخیر– تعرق پتانسیل بالایی نیز برخوردار بوده و در واقع، درونداد رطوبت از طریق بارش کمتر از میزان بروندادی است که در اثر تبخیر و تعرق از دست می‌رود. مناطق خراسان جنوبی از بحرانی‌ترین شرایط تبخیر- تعرق پتانسیل برخوردار میباشد. طول فصل مرطوب در منطقه، به جز استان خراسان شمالی، کوتاه مدت است در مناطقی از خراسان جنوبی تقریبا ماه مرطوبی وجود ندارد. توزیع مکانی شاخصهای رطوبتی از عامل عرض جغرافیایی و الگوی ناهمواریهای منطقه تبعیت مینماید. نتایج و دستاوردهای این تحقیق در برنامهریزی و مدیریت منابع آب و عملیات و برنامههای کشاورزی حائز اهمیت میباشد.
