گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند
چکیده: (1379 مشاهده)
روند تغییرات دبی رودخانهها در مناطق خشک و نیمه‌خشک اکثراً کاهشی است و این روند میتواند تحت تأثیر عوامل اقلیمی و افزایش دما در دهههای اخیر در این مناطق باشد. این کاهش دبی میتواند بر ذخیره آب سد نهرین و کشاورزی، صنعت و آب شرب شهر طبس تأثیر بسزایی داشته باشد، که باید مدنظر کارشناسان قرار گیرد. این پژوهش با هدف تعیین روند دبی، بارش و دما در حوضه آبخیز سد نهرین طبس با استفاده از روش منکندال، شیب سن و رگرسیون خطی انجام شد. پس از بررسی و صحت سنجی دادهها دوره آماری 1366 تا 1396 انتخاب شد. نتایج همه روشها نشان داد که دبی در همه مقیاسها سالانه، فصلی و ماهانه کاهش‌یافته است. بارش نیز روند کاهشی داشته و در این دوره 31 سال به‌طور متوسط سالی 8/0 میلیمتر کاهش داشته است. دما روند افزایشی داشته و به‌طور متوسط در این بازه نزدیک به 5/1 درجه سانتیگراد گرم‌تر شده است. روند کاهشی دبی رودخانه تحت تأثیر عوامل اقلیمی چون خشکسالی و افزایش دما بوده است، به طوریکه منطقه بر اساس شاخص بارش استانداردشده (SPI)در سالهای اخیر وارد دوره خشکسالی شدید شده است. برداشت آب برای کشاورزی و صنعت در بالادست ایستگاه هیدرومتری وجود ندارد و کاربری اراضی منطقه تغییر نداشته است، بنابراین روند نزولی دبی رودخانه باعث کاهش کشاورزی و بهرهبرداری دیگر در پایین‌دست سد نهرین طبس که از قبل وجود داشته است، خواهد شد.
