استادیار گروه مرتع و آبخیزداری و عضو گروه پژوهشی خشکسالی و تغییر اقلیم، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران، rostampour@birjand.ac.ir
چکیده: (743 مشاهده)
باتوجهبه نقشواهمیتعواملمحیطیدرپراکنشوانتشارپوشش گیاهی و هم‌چنین وجود بادهای 120 روزه منطقه سیستان و ضرورت و اهمیت پوشش گیاهی و احداث پخش سیلاب در منطقه،اینتحقیق با هدف طبقه‌بندی و رسته‌بندی جوامع گیاهی در منطقه پخش سیلاب نیاتک، شهرستان زابل انجام شد. تیپ‌های گیاهی با روش فیزیونومی-فلورستیک براون-بلانکه تعیین و هم‌چنین برای طبقه‌بندی پوشش گیاهی از دو روش تحلیل خوشه‌ای بر اساس ترکیب گونه‌ای و خصوصیات خاک استفاده شد. در هر تیپ گیاهی، نمونه‌برداری از خاک و پوشش گیاهی انجام شد. در منطقه معرف هر تیپ، 3 ترانسکت 30 متری مستقر شد و در طول هر ترانسکت، کلیه عوارض سطح زمین اندازه‌گیری شد.هم‌چنین در هر ترانسکت به صورت تصادفی، نمونه خاک برداشته و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن تعیین شد. نتایج حاصل از تیپ‌بندی اولیه به روش فیزیونومی در 17 تیپ مورد بررسی منجر به تشخیص پنچ جامعه گیاهی Tamarixstricta، Tamarixaphylla، Haloxylonammodendron،Haloxylonpersicum و Prosopisstephaniana شد. هم‌چنین طبقه‌بندی پوشش گیاهی به روش تحلیل خوشه‌ای بر اساس ترکیب گونه‌ای و بر اساس خصوصیات خاک بترتیب پنج و سه جامعه گیاهی تشخیص داده شد. نتایج رسته‌بندی نشان داد که محورهای اول و دوم مجموعاً با 64 درصد واریانس پراکنش رویشگاه‌های گیاهی، مهم‌ترین محورها هستند.شن بیش‌ترین همبستگی مثبت و فسفر قابل جذب بیش‌ترین همبستگی منفی با محور 1 را دارند. سدیمو ESPبیش‌ترین همبستگی مثبت را با محور 2 دارند. نمودار دوپلاتی RDA نشان می‌دهد که خصوصیاتی هم‌چون درصد شن و درصد شن ریز، با جوامع Haloxylonpersicum و Haloxylonammodendron همبستگی مثبتی دارند و عواملی هم‌چون فسفر و پتاسیم قابل جذب و CEC باعث پراکنش جامعه Tamarixstrictaدر منطقه می‌شوند. شوری و SAR باعث حضور جوامع Haloxylonammodendronو Tamarixaphyllaمی‌شوند.نتایج نشان داد که ارتباط ویژه‌ای بین جوامع گیاهی مختلف و خصوصیات خاک وجود دارد.
