|
ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر پتانسیل تولید رواناب در حوضه آبخیز شهری کاشمر
|
کوثر همت جو، هادی معماریان*   ، جواد چزگی، جواد مومنی دمنه |
|
|
|
چکیده: (103 مشاهده) |
| پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات تغییرات اقلیمی بر میزان تولید رواناب در حوضه آبخیز شهری کاشمر با بهره‌گیری از تلفیق روش‌های مدلسازی اقلیمی و روش هیدرولوژیک بارلو صورت پذیرفته است. یافته‌ها نشان می‌دهد تغییرات اقلیمی ناشی از افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای، به‌طور معناداری الگوی بارش و رواناب در این منطقه نیمه‌خشک را تحت تأثیر قرار داده است. در میان مدل‌های گردش عمومی جو مورد بررسی GFDL-ESM2G، IPSL-CM5A-MR، MIROC-ESM و NorESM1-M ، ارزیابی‌ها حاکی از آن است که مدل IPSL-CM5A-MR با ضریب تبیین 72/0 از دقت بالاتری در شبیه‌سازی بارش‌های تاریخی منطقه برخوردار بوده است. تحلیل سناریوهای مختلف تغییر اقلیم، به ویژه سناریوی RCP8.5 (دوره ۲۰۷۰-۲۱۰۰)، نمایانگر کاهش قابل توجه در میزان بارش سالانه به میزان تقریبی 12/41 میلی‌متر است. روش بارلو با لحاظ نمودن ویژگی‌های فیزیکی حوضه نظیر شیب، نوع پوشش اراضی و ماهیت بارش، پیش‌بینی می‌کند که رواناب در سناریوهای با انتشار بالای گازهای گلخانه‌ای، کاهش چشمگیری در تولید رواناب خواهد داشت؛ به‌طوری‌که در سناریوی RCP8.5 کاهش 7/16 درصد در دوره ۲۰۲۰-۲۰۳۸ و کاهش 1/29 درصد در دوره ۲۰۷۰-۲۱۰۰ برآورد شده است. بررسی زیرحوضه‌ها نشان می‌دهد که زیرحوضه A با مساحت ۶۱۲۳ هکتار و دارا بودن اراضی نوع E (دارای شیب تند و پوشش گیاهی فقیر) بیشترین میزان آسیب‌پذیری را به خود اختصاص داده و در دوره پایه، میزان ۳۳۵۱ هزار مترمکعب رواناب تولید کرده است. نتایج آزمون من-کندال کاهش غیرمعنادار در میزان بارش را در اغلب سناریوها به جز سناریوی RCP2.6 تأیید می‌کند. علاوه بر این، وجود یک رابطه خطی معنادار بین میزان بارش سالانه و حداکثر بارش ۲۴ ساعته با ضریب تعیین R²=0.64) ) در تخمین میزان رواناب مورد استفاده قرار گرفته است. مجموع این نتایج، ضرورت بازنگری اساسی در رویکردهای مدیریت منابع آب و تدوین راهبردهای مؤثر جهت سازگاری با پیامدهای تغییرات اقلیمی در مناطق خشک و نیمه‌خشکی همچون کاشمر را بیش از پیش آشکار می‌سازد. |
شماره‌ی مقاله: 5 |
| واژه‌های کلیدی: مدلسازی اقلیمی، پایداری اکوسیستم، مدل گردش عمومی جو، روش بارلو، ریز مقیاس‌نمایی، سناریوهای انتشار |
|
|
|
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
