چکیده

ارزیابی پدیده سیلاب و آب گرفتگی معابر در حوضه‌هایی که دارای شبکه انتقال رواناب است گویای آن است که در برخی موارد مجاری انتقال آب باران بعد از مدتی به دلیل تغییر مشخصات فیزیوگرافی حوضه به خصوص افزایش سطوح نفوذناپذیر، پاسخگوی انتقال جریا­ن­های موجود به ‌ویژه دبی اوج جریان نیستند. جهت حل این قبیل مسائل فعالیت­های زیادی صورت گرفته است. یکی از روش­های چاره‌جویی این مشکل، استفاده از حوضچه‌های تأخیری رواناب باران است. از دیگر راهکاری بهینه مدیریتی، سیــستم ماند بیولوژیکی، روکش نفوذپذیر خیابان­ها، جوی باغچه­ها و غیره می­باشد که بسته به شرایط فنی و اقتصادی از یکی از روش­های فوق می­بایستی استفاده نمود. در این پژوهش پس از معرفی کار و تاریخچه انجام مطالعات، به مباحثی نظیر مراحل انجام تحقیق مدل­سازی شبکه زهکشی موجود در محیط نرم‌افزاری SWMM پرداخته شده که مدل­سازی شبکه در وضع موجود به منظور روندیابی شبکه و بررسی هیدروگراف هریک از آبراهه­ها، وضعیت هیدروگراف­ها در تک تک اجزای شبکه در وضع موجود و با در نظر گرفتن حوضچه‌های تأخیر بررسی گردید و مشاهده شد که استفاده از حوضچه­های تأخیری، در منطقه مورد مطالعه آب و برق مشهد با وجود مساحت محدود کارگشا بوده و موجب کاهش دبی اوج هیدروگراف، افزایش رخداد زمان پیک سیلاب و در نتیجه کنترل و مدیریت بهینه سیلاب می­گردد. به همین منظور در طی دو مرحله مدل‌سازی، جانمایی برای دو و سه مکان مناسب جهت احداث حوضچه­های کنترل سیلاب شناسایی گردید که در صورت استفاده از دو مخزن، دبی پیک 31% و در صورت استفاده از سه مخزن، دبی پیک 38% کاهش می­یابد.