چکیده
بشر در مناطق خشک و نیمهخشک جهت کشت محصولات کشاورزی و فعالیتهای دامداری و حتی آب شرب خود نیاز به آب باران را احساس نموده است و در استحصال آن از روشهای مختلفی استفاده کرده است که امروزه در بسیاری از مناطق جهان به ویژه کشورهایی که با کم آبی مواجه هستند، استفاده میشود. استحصال آب باران در مناطق خشک و نیمهخشک برای تمامی فصول سال و در مناطق مرطوب و نیمهمرطوب در فصل تابستان که بارندگی کم و نامنظم است دارای اهمیت است. با توجه به اینکه مصرف آب برای یک محصول کشاورزی خیلی زیاد است، تکنیکهای استحصال آب باران به اشکال مختلف رونق گرفته است. در این تحقیق یکی از روشهای سنتی استحصال آب باران که در شمال کشور جهت تامین آب شرب و برای آبیاری باغات استفاده میشود، مورد بررسی قرار گرفته است. روش سطوح عایق شیروانی روش سنتی استحصال آب باران در شمال کشور به ویژه در شهر گنبد میباشد. این روش در یک باغ ویلایی در شهرستان قایمشهر در استان مازندران جهت تامین آب آبیاری یک هکتار باغ مرکبات مورد بررسی قرار گرفت. این باغ ویلایی دارای یک ساختمان دو طبقه بوده، که طبقه بالا مسکونی و طبقه همکف آن مخزن ذخیره آب با ظرفیت ۱۰۰ متر مکعب ساخته شده است، که در دو مرتبه، هر نوبت ۳۶ متر مکعب و در طول سال ۷۲ متر مکعب، آب در مخزن جمعآوری شده و از مخزن به حوضچه جمعآوری منتقل و سپس از طریق لولههای آبرسان به طور ثقلی به صورت آبیاری قطرهای به پای درختان انتقال داده میشود. مصرف آب در هر هکتار برای یک دوره آبیاری ۱۹ متر مکعب برآورد شده است. در طول یک سال آبی نرمال، برای درختان ۵-۳ ساله، به طور متوسط ۵۷-۵۰ متر مکعب آب طی ۳-۲ دوره آبیاری لازم است. بنابراین نیاز آب برای یک هکتار باغ مرکبات از طریق استحصال آب باران با شیوه سطوح عایق شیروانی کاملا قابل تامین بوده و مشکلی وجود ندارد. ولی در دوره خشکسالی ۵-۴ دوره آبیاری لازم است، معمولا" در هر دوره ده ساله ممکن است کمبود آب حاصل شود که در این صورت یا در شرایطی که سطح باغ افزایش پیدا کند باید سطح عایق شیروانی را افزایش داد.
