چکیده

امروزه سامانه استحصال آب باران از سطوح آبگیر خصوصاً در مناطق شهری به عنوان یکی از روش­های مدیریتی به منظور تأمین بخشی از نیازهای آبی به شمار آمده و در اکثر نقاط جهان به عنوان یک طرح کارآمد در حال بررسی و اجرا می‏ باشد. با توجه به اینکه به منظور اجرای یک سامانه استحصال آب توجه به اجزای آن، شامل سطح آبگیر و بهینه­سازی حجم مخزن آب ضروری می­باشد، به ارزیابی عملکرد این سامانه در شهر بیرجند که با مشکل شدید کم آبی روبرو می‌باشد پرداخته شده است. برای این منظور با استفاده از تجزیه و تحلیل‏های آماری لازم، از آمار بارندگی ۲۲ ساله­ی ایستگاه سینوپتیک بیرجند و همچنین استخراج اطلاعات مصرفی آب ساکنین، از پرسش‌نامه­های تهیه شده استفاده شد. به منظور ارزیابی سامانه تعبیه شده و تعیین یک حجم بهینه برای مخازن به بررسی سامانه‌­های شبیه­سازی شده با روش آنالیز منحنی جرم پرداخته شد و حجم بهینه­ی مخزن برای دو سال‌ تر و نرمال محاسبه گردید که برای این منظور ۵ سناریو تعریف شد. در سناریوی اول بر اساس نتایج به دست آمده از اطلاعات پایه­ی حجم بهینه­ی مخزن به ترتیب برای ساختمان­های ۷-۱ در سال نرمال ۹۷۹۴، ۶۰۹۹، ۱۱۰۲۱، ۶۲۸۲، ۶۱۹۶، ۷۰۲۶ و ۱۷۱۴۶ متر مکعب و در سال تر ۱۰۱۰۴، ۶۹۳۱، ۲۳۰۱۳، ۱۱۷۷۴، ۶۴۸۸، ۱۲۵۰۱ و ۳۶۹۷۲ متر مکعب برآورد گردید. در سناریوهای ۵-۲ به ترتیب با کاهش ۱۰، ۲۰، ۳۰ و ۵۰ درصدی نیاز مصرفی ساکنان در فصول تر به ذخیره­سازی آب بیش‌تر برای فصل خشک پرداخته شد و حجم مخزن بهینه به دست آمده از هر سناریو  با سناریوی پایه مقایسه گردید. نتایج نشان داد که استفاده از روش منحنی جرم، برای تعیین حجم بهینه­ی مخزن، روش مناسبی بوده جز در ساختمان­هایی که منحنی مصرفی آن­ها بالاتر از منحنی ورودی می­ باشد که در این موارد، استفاده از روش آزمون و خطا مناسب­ تر است.