دانشیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران، tajbakhsh.m@birjand.ac.ir
چکیده: (514 مشاهده)
تغییرات در پدیده‌های اقلیمی حـدی ماننـد دوره‌هـای طـولانی روزهای داغ و یا بارش‌های سنگین تاثیر بسیار زیـادتری از تغییرات در میانگین‌های اقلیمی بر جوامع انسانی و محیط مـی‌گـذارد. هدف این مطالعه بررسی و تحلیل مخاطرات داده‌های حدی دمایی و رابطه آن با تغییرات شاخص نرمال‌شده تفاوت پوشش گیاهی (NDVI) در حوزه‌های آبخیزششگانه ایران است. در این پژوهش از داده‌های ماهانه بارندگی 80 ایستگاه سینوپتیک با حداقل 30 سال طول دوره آماری از سال 1365 تا 1395 استفاده شد و مقدار شاخص بارش استاندارد شده (SPI) در دوره 8 ماهه تا انتهای خرداد محاسبه شد و در سه فاصله زمانی 10 ساله برآورد شد. نتایج نشان داد که مقایسه بین شاخص پوشش گیاهی با مقادیر دمای سطح زمین در ایران وجود دارد که نشان‌دهنده روند افزایشی شاخص پوشش گیاهی است. در حالی‌که گزارش‌های سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری ایران بیان‌گر آن است که در 30 سال گذشته هم‌زمان با کاهش و تخریب عرصه‌های طبیعی، افزایش سطح زراعت (دیم و آبی) را در کشور داشته‌ایم. این افزایش تاثیر روند کاهشی مراتع و جنگل‌ها را در میانگین فضایی شاخص پوشش گیاهی خنثی کرده است. دستاورد پژوهش پیش‌رو از این لحاظ قابل تامل است که نشان می‌دهد افزایش در میزان سبزینگی کشور نتیجه کاذبی است و می‌تواند روند کاهشی عرصه‌های طبیعی (جنگل و مرتع) را در تحلیل‌ها کم رنگ کند. در نهایت اگر تغییر کاربری در کشور ادامه‌دار باشد، و با کاهش بارش و افزایش فرین‌های دمایی خشک‌سالی‌ها تشدید شود؛ کشور به‌سمت افزایش عرصه‌های بیابانی و تخریب سرزمین پیش خواهد رفت. برای جلوگیری از هدررفتن آب در حوزه‌های آبخیز کشور، با اجرای اقدامات آبخیزداری و آبخوانداری و اعمال مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز اثر خشک‌سالی کاهش داده شود.
Momeny damaneh J, Tajbakhsh fakhrabadi M, chezgy J, Tamasoki E. Spatial correlation of extreme temperatures and vegetation changes in the watersheds of Iran. Journal of Rainwater Catchment Systems 2024; 12 (2) : 3 URL: http://jircsa.ir/article-1-532-fa.html
مومنی دمنه جواد، تاجبخش فخرآبادی سیدمحمد، چزگی جواد، تمسکی احسان. همبستگی فضایی دماهای فرین و تغییرات پوشش گیاهی در حوزه‌های آبخیز ایران. سامانه‌هاي سطوح آبگير باران. 1403; 12 (2) :39-58
تکمیل و ارسال فرم تعارض منافع نویسنده گرامی ، پس از ارسال مقاله ، جهت دریافت فرم، لطفا بر روی کلمه فرم تعارض منافع کلیک نمایید و پس از تکمیل، در فایل های پیوست مقاله قرار دهید.
